Windows 10 Kurtarma Ortamını Anlamak

Gelen sorulardan çok net anlaşılan bir şey var: Çoğunuz Windows 10 kurtarma ortamını tam olarak kavrayabilmiş değilsiniz. Bu yüzden bu yazıyı yazma ihtiyacı duydum. Aslında burada yazılacak her şey sitede farklı yazılara dağılmış halde bulunuyor ama farklı yazılarda olduğu için hepsini bir araya toplayınca olaya daha kolay hakim olacaksınız.

Windows 10 bir sorunla karşılaştığında ve ön yüklenemediğinde -başka bir deyişle açılmadığında- uygulayabileceğiniz pek çok çözüm mevcut. Bunlar Sıfırlama, Yenileme, Sistem Geri Yükleme, daha önce aldığınız bir imajı diske uygulama (Deploy), Başlangıç Onarımı, Önceki sürüme geri dönme, Komut İstemcisi ile uygulayabileceğiniz kurtarma adımları ve bilgisayarı farklı başlatma seçenekleri (Örneğin Güvenli Mod) ile başlatmadır.

Çoğunuzun kafasının karıştığı nokta "Bilgisayar açılmıyorsa bunları nasıl yapacağım?" kısmı sanırım. Bunu "kurtarma ortamında" yapacaksınız. Teknik deyimiyle WinRE yani Windows Recovery Environment. Kurtarma ortamına ulaşmanın ise 2 yolu var;

1. İlk yol aslında Windows 10 ile çok basit. Çünkü çoğu durumda bilgisayarınız herhangi bir sorun ile karşılaştığında kurtarma ortamı belli bir aşamadan sonra kendiliğinden ortaya çıkar. (Alttaki resim) Çünkü kurtarma ortamını kullanabilmeniz için gerekli dosyalar Windows'a dahildir. (Ayrıca bilgisayarınızın açıldığı durumlarda bu menüye ulaşmak için Ayarlar uygulamasını da kullanabilirsiniz.)
   
   

2. Herhangi bir sebeple kendiliğinden ortaya çıkmazsa o zaman bilgisayarı bir Windows 10 kurulum medyası ya da WinRE medyası ile başlatmanız gerekir.

Aralarında fark var mı?

Şimdiye kadar okuduklarınızdan çıkan sonuç kurtarma ortamına ulaşmanın 2 temel yolu olduğu: Hiçbir medya kullanmadan sadece Windows'un kendisi ile ve bir harici medya kullanarak. Peki bunların arasında bir fark var mı?

Evet var!

Hiçbir medya kullanmadan sadece Windows'un kendisi ile ulaşırsanız Windows hesabınıza bağlantılı kalırsınız. Yani belirli işlemleri yapmak için bilgisayarda bulunan bir yönetici hesabının parolasını bilmeniz gerekir.

Harici medya (Sistem kurtarma veya kurulum medyası) kullanarak kurtarma ortamına ulaştığınızda ise Windows'tan tamamen bağımsız olursunuz. Yani hiçbir işlem için kısıtlanmaz, parola girmek zorunda kalmazsınız. Ayrıca komut istemcisini kullanarak diski tamamen silebilir veya yeniden biçimlendirebilirsiniz.

Ancak bu yöntemde (İleride ayrıntılarını göreceğimiz) Başlangıç Ayarları seçeneği bulunmaz. Yani bilgisayarı bir harici medyadan başlatarak kurtarma ortamına ulaştığınızda bilgisayarı Güvenli Mod'da ya da farklı benzeri seçeneklerle başlatamazsınız.

Ayrıca bu yöntemle Sıfırlama ve Yenileme'yi kullanamazsınız.

Bilgisayarı kurulum medyasından ya da Sistem Kurtarma Sürücüsü'nden (WinRE) ön yüklediğinizde Yenileme ve Sıfırlama daha önce kullanılabiliyordu. (Alttaki resim)

Tam sürümü tespit edemedim ama sanırım yıldönümü güncellemesinden (Sürüm 1607 Yapı 14393) sonra bu seçenek kurtarma ortamından kaldırıldı. Microsoft bunu hangi mantıkla yaptı bilemiyorum ama umarım geri gelir çünkü son derece gerekli bir özellik idi. 

Kurtarma ortamına ulaşırken kullanılan kaynak (Windows'un kendisi, Kurulum Medyası veya Kurtarma Sürücüsü) karşılaşacağınız arayüzü ve seçenekleri etkiliyor. Bu yüzden her kaynak için süreci gösteren videoları yazının sonuna ekledim.

Burada kullanabileceğiniz kurtarma seçeneklerini nasıl kullanacağınızı ise tüm ayrıntılarıyla anlattığım yazılarım var. Bunların linklerini yazının 2. paragrafında bulabilirsiniz.

Ancak burada kısa bir özet geçmek istiyorum ki hangi seçeneği ne zaman kullanmanız gerektiğini daha rahat karar verebilesiniz...

1. Sistem Geri Yükleme: Hala en hızlı, en kolay, sisteminizde hiçbir değişiklik yapmadan sorunları çözen en etkili kurtarma çözümü. Kayıt Defteri'nde yapılan bir değişilik, bir sürücü yükleme, program yükleme vb. değişikliklerden dolayı sorun yaşıyorsanız Sistem Geri Yükleme sorununuzu kesin olarak çözecektir. Kişisel dosya ve ayarlarınız etkilenmez. Sadece arada geçen zamanda kurulan program ve sürücüler kaldırılır. Tavsiyem her zaman ilk seçeneğiniz bu olsun.
2. Komut İstemi: Komut İstemi, sadece ne yapacağınızı biliyorsanız işinize yarayabilecek bir araç. Örnek: Windows 8 ve 10: Yerel Hesap Parolanızı Unuttunuz!
3.  Sistem Görüntüsü Kurtarma: Sistem görüntüsü işletim sisteminizin kurulu olduğu diskin veya disk bölüntüsünün tam bir kopyasıdır. Sisteminizin onarılmaz olduğunu düşünüyorsanız daha önce oluşturduğunuz sistem görüntüsünü diske uygulayabilirsiniz. Bu size örneğin sistem görüntüsünü 1 Ocak 2017'de oluşturduysanız bilgisayarınızı tam olarak 1 Ocak 2017'de ne durumdaysa (Programlarıyla, sürücüleriyle ve kişisel dosyalarınızla beraber) o duruma yüklemenizi sağlar. Daha fazla bilgi için bkz. Windows 8 ve 10: Sistem Görüntüsü (Disk İmajı) Oluşturmak
4. Başlangıç Ayarları: (Bu seçeneği sadece Windows'un gömülü kurtarma ortamında kullanabilirsiniz) Burada kullanabileceğiniz en önemli seçenek Güvenli Mod seçeneği. Bu seçenek genelde yüklediğiniz bir 3. parti sürücünün bilgisayarınızın açılmasını engellediği durumlarda kullanabileceğiniz bir seçenek. Diğer seçenekleri ayrıntılarıyla burada anlattım: Gelişmiş Başlangıç Seçenekleri Menüsü ve Güvenli Mod
5. Başlangıç Onarma: Herhangi bir sebeple bilgisayarınız açılmadığında ilk denemeniz gereken seçenek. Ancak Windows 10, bilgisayar açılmadığı durumlarda bu seçeneği otomatik olarak denediğinden dolayı bu seçenek artık atıl durumda.
6. Önceki Sürüme Geri Dön: Bu seçenek sadece Windows 7 veya 8.1'den Windows 10'a yükseltme kurulumu ile geçtiğinizde kullanılabiliyor. Ayrıca kullanabilmeniz için yükseltmenin üzerinden 1 aydan fazla süre geçmemiş olmalı. Burada anlattım: Windows 7 veya 8'den Windows 10'a Yükseltme Kurulumunda Eski Windows Sürümüne Geri Dönmek

7. Sıfırlama ve Yenileme
   
   
1. Yenileme: Windows 8 ile beraber gelen bir özellik. Kişisel dosyalarınıza dokunmadan sistem dosyalarının tamamının değiştirilmesi esasına dayanıyor. Ayrıntılı anlatımı burada var: Bilgisayarı Yenileme
2. Sıfırlama: Windows 8 ile beraber gelen bir özellik. Temiz kurulumdan çok farklı değil. Tüm dosyalar silinir ve Windows yeniden kurulur. Ayrıntılı anlatımı burada var: Bilgisayarı Sıfırlama

Sistem Kurtarma Sürücüsü ile Kurtarma Ortamına Ulaşmak

Kurulum Medyası ile Kurtarma Ortamına Ulaşmak

Windows ile Kurtarma Ortamına Ulaşmak